Lụa là gì? Tất tần tật thông tin về vải lụa bạn nên biết

Bạn đã từng tò mò về lý do chất liệu mềm mại, thoáng mát và thấm hút vượt trội này lại được yêu thích suốt hàng ngàn năm qua? Theo thống kê, hơn 80% sản phẩm cao cấp sử dụng lụa vì vẻ đẹp và chất lượng vượt thời gian. Trong bài viết này, Coolmate sẽ giúp bạn giải đáp vải lụa là gì và những thông tin bạn cần biết về lụa như từ nguồn gốc, đặc tính nổi bật đến cách phân biệt lụa thật giả. 

1. Lụa là gì?

1.1. Vải lụa là gì?

Vải lụa (Silk Fabric) là một trong những loại vải cao cấp, nổi tiếng với sự mềm mại, bóng loáng và có độ thoáng mát cao khi tiếp xúc với da. Vải lụa không chỉ được ưa chuộng vì vẻ đẹp và độ mềm mại mà còn nhờ vào giá trị cao về mặt kinh tế, ý nghĩa văn hóa, lịch sử và nghệ thuật.

Vải lụa, chất liệu tự nhiên mang đến sự mềm mại và sang trọng (Nguồn: Ecosilky)

Nhờ vào những ưu điểm vượt trội mà vải lụa được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực thời trang, chuyên sản xuất mặt hàng cao cấp. Bên cạnh đó, chất liệu lụa cũng được lựa chọn là nguyên liệu phổ biến trong ngành sản xuất đồ trang trí và nội thất vì tính sang trọng và thanh lịch.

1.2. Đôi nét về vải lụa tại Việt Nam

Trong lịch sử, có một số vùng nổi tiếng về làm lụa, đặc biệt là tại làng Vạn Phúc ở Hà Đông khi nơi đây đã trở thành biểu tượng cho nghệ thuật làm lụa truyền thống từ thế kỷ 11. Đến thời kỳ Trần - Lê (thế kỷ 13 - 18), nghệ thuật làm lụa đã trở nên rất phổ biến và phát triển mạnh mẽ, ứng dụng trong trang phục, in tranh và trang trí.

Cho đến ngày nay, ngành công nghiệp làm vải lụa tại nước ta vẫn tiếp tục phát triển, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Một số loại vải lụa Việt Nam nổi tiếng hiện nay như vải lụa Hà Đông, vải lụa Vạn Phúc, vải lụa Bảo Lộc, vải lụa Hội An,…

Việt Nam - quê hương của những làng nghề lụa truyền thống nổi tiếng (Nguồn: Ecosilky)

1.3. Quy trình cơ bản khi sản xuất vải lụa

Quy trình cơ bản khi sản xuất vải lụa bao gồm 06 bước như sau:

+ Bước 1: Nuôi trồng con tằm (bọ lụa)

Thời gian thích hợp nhất để nuôi tằm là vào mùa xuân và mùa thu. Tằm sẽ trải qua năm giai đoạn phát triển, từ trứng, ấu trùng, nhộng, bướm và đẻ trứng. Khi tằm đến giai đoạn nhộng, chúng sẽ nhả tơ để tạo kén bảo vệ bản thân. Phần tơ này chính là nguyên liệu quan trọng để dệt vải lụa.

Nuôi tằm - bước đầu tiên để tạo nên những sợi lụa tinh túy (Nguồn: Vinpearl)

+ Bước 2: Thu hoạch kén

Khi tằm tạo kén xong, người thợ sẽ thu hoạch kén trước khi tằm biến thành bướm. Nếu để tằm bước ra khỏi kén, sợi tơ sẽ bị đứt và không thể kéo thành sợi dài dùng để dệt vải.

Người thợ sẽ chọn những kén có màu trắng, đều, không bị nám hay mốc. Kén được thu hoạch sẽ được phơi nắng hoặc hấp nóng để tiêu diệt nhộng bên trong. Sau đó, kén được phân loại theo kích thước, màu sắc và chất lượng.

Thu hoạch kén tằm, nguyên liệu quan trọng để làm nên lụa (Nguồn: Hương vị đồng quê)

+ Bước 3: Thu hoạch tơ

Người thợ sẽ tìm đầu những sợi tơ trên kén bằng cách ngâm kén vào nước nóng hoặc xà phòng để làm mềm lớp màng bao quanh sợi tơ. Sau đó, người thợ sẽ kéo nhẹ đầu sợi tơ ra và cuốn vào một con quấn tơ. Sợi tơ được thu hoạch từ kén được gọi là tơ thô, có màu vàng nhạt, cứng và sần sùi.

Thu hoạch tơ là một bước rất quan trọng (Nguồn: Lụa Việt Nam)

+ Bước 4: Ươm tơ

Ươm tơ là bước xử lý sợi tơ thô đã thu hoạch từ kén nhằm loại bỏ lớp màng dư thừa còn sót lại, làm sạch và làm mềm sợi tơ. Sợi tơ thô được ngâm trong dung dịch kiềm cùng các chất phụ gia ở nhiệt độ cao để hòa tan hết lớp màng.

Tiếp đến, sợi tơ sẽ được rửa sạch bằng nước và sấy khô. Sợi tơ sau khi trải qua giai đoạn ươm sẽ có màu trắng, mềm mại và bóng đẹp hơn. Sợi tơ lúc này còn được gọi là tơ lụa và có thể dùng để dệt vải.

Xe sợi - quy trình kéo sợi tơ mỏng manh, đầy kỳ công (Nguồn: May in thêu Hải Triều)

+ Bước 5: Dệt vải lụa

Tơ lụa sau quá trình ươm tơ được đưa vào quá trình dệt để tạo thành mảng vải. Sợi tơ lụa sẽ trải qua các bước từ chải, kéo và xoắn để hình thành các sợi mỏng, bền chắc, dài hơn và có tính liền mạch. Sau đó, các sợi tơ được mang đi dệt thành vải lụa bằng các máy dệt khác nhau và có thể được kết hợp cùng với các thành phần chất liệu khác để cho ra loại vải lụa mong muốn.

+ Bước 6: Nhuộm màu và trang trí vải lụa

Đây là bước cuối cùng trong quy trình sản xuất vải lụa. Vải lụa sau khi dệt xong sẽ được nhuộm màu bằng các chất nhuộm tự nhiên hoặc hóa học, tùy thuộc vào mục đích sử dụng và yêu cầu của khách hàng. Vải lụa cũng có thể được trang trí bằng các kĩ thuật thêu, nhuộm, in, bắt đá, bắt cườm, thêm họa tiết,… nhằm tăng thêm tính thẩm mỹ và nét độc đáo cho vải lụa thành phẩm.

Nhuộm màu - mang đến sức sống và màu sắc cho từng tấm lụa (Nguồn: Thương mại biên giới miền núi)

Ưu và nhược điểm của vải lụa

Một số ưu điểm chính

• Mềm nhẹ, mịn màng và bóng đẹp
• Khả năng thấm hút tốt: Chất vải có độ thoáng mát cao, giúp người mặc cảm thấy thoải mái và dễ chịu trong mọi điều kiện thời tiết.
• An toàn với làn da: Vải lụa được làm hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên là tơ tằm, không gây dị ứng da và hoàn toàn lành tính. 

Vải lụa có những ưu điểm vô cùng tuyệt vời (Nguồn: Coolmate)

Một số nhược điểm của vải lụa: 

• Giá thành cao. Quy trình sản xuất vải lụa khá phức tạp, phần lớn là làm thủ công nên giá thành của vải lụa nhìn chung cao hơn so với các loại vải khác.
• Khó bám màu. Sợi vải lụa được làm từ tơ tằm, là thành phần thiên nhiên, nên việc nhuộm màu khá khó khăn. Từ đó dẫn đến việc vải lụa rất dễ bị phai màu khi tiếp xúc với ánh nắng, nước hoặc hóa chất tẩy rửa.
• Dễ gặp tình trạng ố vàng. Vải lụa có thành phần chủ yếu là protein có trong tơ tằm nên khi tiếp xúc với mồ hôi, nước hoặc nhiệt độ cao, vải lụa rất dễ bị ố vàng.
• Khả năng co giãn thấp. Vải lụa có độ đàn hồi thấp và khả năng co giãn không cao. Vì vậy, vải lụa khá dễ bị rách hoặc bị biến dạng khi bị kéo căng hoặc co rút đột ngột.

Bên cạnh đó, vải lụa cũng tồn tại những nhược điểm bạn cần phải lưu ý (Nguồn: Coolmate)

2. Top 10+ loại vải lụa được yêu thích nhất

2.1. Vải lụa tơ tằm

Vải lụa tơ tằm là loại vải lụa truyền thống, đây cũng là một trong những loại vải lụa cao cấp nhất với thành phần chính của vải chỉ sử dụng tơ tằm nguyên chất thuần túy, chưa trải qua quá trình hỗn hợp với bất kỳ loại sợi hay hóa chất nào khác. Đặc điểm nổi bật của vải lụa thuần tơ tằm là độ mềm mại tự nhiên, độ bóng loáng và có màu sắc đẹp cùng khả năng thoáng khí rất tốt.

Vải lụa thuần tơ tằm có thành phần chính là fibroin có tính kháng khuẩn và thấm hút mồ hôi tốt, giúp duy trì sự thoải mái và khô ráo. Ứng dụng chủ yếu của loại vải này dùng trong ngành thời trang cao cấp, trang trí nội thất và các sản phẩm mang tính nghệ thuật cao như tranh lụa.

Lụa tơ tằm, tinh hoa đỉnh cao của nghề dệt truyền thống (Nguồn: Coolmate)

2.2. Vải lụa Satin

Vải lụa Satin được sản xuất từ kỹ thuật dệt vân đoạn đặc biệt giúp thắt chặt cấu trúc của các sợi vải khi đan sợi dọc và sợi ngang xen kẽ lẫn nhau. Nhờ cách dệt này mà lụa Satin thường có độ bóng mịn đẹp hơn những loại lụa khác, hiệu ứng lấp lánh cùng chất liệu mềm mại và ít bám bụi hơn.

Trước đây, vải lụa Satin thường được dệt bằng sợi tơ tằm và cotton, nhưng sau đó sợi cotton đã được thay thế dần bằng các sợi tổng hợp như polyester và visco. Ứng dụng của vải Satin rất đa dạng, từ trang trí nội thất đến ngành thời trang nhờ ưu điểm mềm mại, thoải mái và khả năng giữ form tốt của chất liệu này.

Lụa Satin, bóng bẩy và sang trọng, phù hợp cho các sự kiện đặc biệt (Nguồn: Coolmate)

2.3. Vải lụa Twill

Nguyên liệu chính để tạo nên vải lụa Twill là sợi tơ tằm tự nhiên. Đặc điểm của vải lụa Twill là kết cấu chéo (diagonal) tạo nên một cấu trúc bền chắc rõ ràng. Bề mặt vải có độ bóng vừa phải, không quá lấp lánh như satin nhưng vẫn giữ được vẻ sang trọng cùng sự mượt mà.

Vải lụa Twill rất thích hợp với những bạn ưa thích phong cách thiết kế chắc chắn kết hợp độ bóng mượt và độ nhũ cao, sử dụng để may trang phục công sở, áo sơ mi, quần tây, váy và túi xách.

Lụa Twill, mềm mại nhưng bền bỉ, hoàn hảo cho thời trang cao cấp (Nguồn: Coolmate)

2.4. Vải lụa cotton

Vải lụa cotton là loại vải lụa được sản xuất dựa trên sự kết hợp hai loại sợi gồm cotton tự nhiên và tơ tằm thượng hạng. Theo đó, vải lụa cotton cao cấp nhất hiện nay là vải có tỉ lệ 70% sợi cotton và 30% sợi lụa. Vải lụa cotton có khả năng thấm hút mồ hôi, thoáng khí cực kỳ tốt, phù hợp với nhiều điều kiện thời tiết khác nhau.

Vải lụa cotton còn có vẻ ngoài vô cùng bóng loáng và sang trọng, đem lại cảm giác mềm mại, êm mượt khi tiếp xúc với làn da của bạn. Có lẽ vì vậy mà vải lụa cotton thường được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực thời trang dành cho nữ.

Sự kết hợp giữa cotton và lụa giúp cho chất liệu này thoáng mát và dễ bảo quản (Nguồn: Coolmate)

2.5. Vải lụa gấm

Vải lụa gấm thuộc dòng vải lụa thượng hạng và đã có từ lâu đời, bề mặt vải thường có nhiều màu sắc và hoa văn tinh xảo nổi bên trên, được làm từ tơ tằm với kỹ thuật dệt cực kỳ tỉ mỉ và phức tạp. Lụa gấm được dệt từ 100% sợi tơ tằm thiên nhiên, đôi khi kết hợp với các loại sợi tổng hợp để cải thiện độ bền.

Điểm làm nên sự khác biệt của lụa gấm chính là các chi tiết và hoa văn được dệt trực tiếp một cách thủ công lên bề mặt vải chứ không sử dụng cách in như thông thường.

Vải lụa gấm thường được sử dụng để may các trang phục truyền thống như áo dài, khăn đóng cũng như các sản phẩm nội thất, đồ mỹ nghệ cao cấp.

Lụa gấm với những hoa văn tinh xảo, biểu tượng của sự quyền quý (Nguồn: Coolmate)

2.6. Vải lụa Twist Silk

Vải lụa Twist Silk hay còn được gọi là lụa hai da. Thành phần chính của loại vải này gồm 50% sợi tơ lụa tự nhiên kết hợp 50% sợi visco, bề mặt vải có ánh sắc rất đẹp mỗi khi có ánh sáng mạnh chiếu vào khi đó mỗi loại tơ sẽ ánh lên 2 màu sắc khác nhau rất độc đáo.

Với đặc tính nhẹ nhàng và êm dịu với làn da, chất vải sẽ mang lại cảm giác mát mẻ vào mùa hè nhưng lại vô cùng ấm áp vào mùa đông. Chất liệu được lựa chọn sử dụng cho thời trang.

Twist Silk có cấu trúc lụa xoắn độc đáo, mang đến cảm giác mới lạ (Nguồn: Coolmate)

2.7. Vải lụa Tussah

Vải lụa Tussah hay còn được gọi là lụa đũi, đây là dòng vải lụa được dệt từ những sợi tơ thô của những con tằm Tussah với thành phần cấu thành gồm 100% tơ tằm Tussah thô nguyên chất. So với sợi tơ tằm thông thường, tơ từ tằm tussah cứng hơn, tạo cảm giác thô ráp và có chiều dài ngắn hơn nhưng rất chắc.

Vải lụa Tussah sẽ có bề mặt hơi khô nhưng có độ bóng nhẹ nên thích hợp cho sản phẩm suit. Bên cạnh đó, vải lụa Tussah được ưa chuộng trong sản xuất đồ nội thất cao cấp.

Lụa Tussah mộc mạc, đậm chất thiên nhiên (Nguồn: Coolmate)

2.8. Vải lụa Chiffon

Vải lụa Chiffon hay còn được gọi là vải voan, đây là loại vải lụa mỏng với bề mặt nhẵn, trong suốt, mềm mại và có độ rủ tự nhiên. Vải lụa Chiffon được dệt từ nhiều nguyên liệu khác nhau kết hợp lại gồm tơ lụa tự nhiên, sợi cotton, sợi nylon, sợi polyester và sợi rayon. Điểm đặc biệt của loại vải này chính là độ bóng sáng như ngọc trai cùng độ trong suốt có thể nhìn xuyên thấu nên rất sang trọng và quý phái.

Ứng dụng chủ yếu của vải lụa Chiffon nằm trong lĩnh vực thời trang và trang trí. 

Chiffon nhẹ nhàng, bay bổng, thích hợp cho thời trang dạ tiệc (Nguồn: Coolmate)

2.9. Vải lụa Damask

Vải lụa Damask là một dòng vải lụa được lấy cảm hứng bắt nguồn từ phương Tây. Thành phần của vải là sự kết hợp giữa các nguyên liệu khác nhau gồm tơ lụa, sợi len tự nhiên, sợi bông cùng sợi polyester nhân tạo. Điểm đặc trưng của lụa Damask chính là phần hoa văn đảo ngược khác biệt được lấy cảm hứng từ các thiết kế vải gấm hoa cổ điển.

Điều thú vị chính là các mẫu hoa văn trên lụa Damask chỉ có thể thực hiện được với máy dệt Jacquard. Vải lụa Damask có độ bền cao, độ bóng ánh sáng và độ dày vừa phải. Loại vải này thường được chọn trong sản xuất đồ nội thất cao cấp.

Damask, lụa cao cấp với hoa văn chạm nổi tinh tế (Nguồn: Coolmate)

2.10. Vải lụa Latin

Vải lụa Latin hay còn được gọi là lụa Pháp. Vải lụa Pháp có nhiều loại khác nhau, phần lớn được dệt từ sợi tơ tằm tự nhiên cao cấp, có độ bóng và mềm mại đặc trưng. Lụa Latin thừa hưởng tất cả những ưu điểm của vải lụa tơ tằm truyền thống từ sự mềm mịn, độ rủ, đến độ bóng đẹp và sự mượt mà của vải lụa.

Lụa Latin, bền và dễ sử dụng, phù hợp với nhiều nhu cầu (Nguồn: Coolmate)

2.11. Vải lụa Tencel

Vải lụa Tencel là loại vải lụa bán tổng hợp, được sản xuất từ thành phần kết hợp giữa sợi tơ tằm tự nhiên cùng các sợi cellulose có trong bột gỗ của loài cây gỗ có sẵn trong tự nhiên thuộc họ Kim như cây khuynh điệp, cây bạch đàn, tre,… hoặc các loại cây thân xốp nhiều cellulose. Vải lụa Tencel có độ bền cao, khả năng thấm hút mồ hôi tốt, không gây dị ứng da và thân thiện với môi trường.

Chất liệu lụa Tencel khi mặc vào cũng rất êm ái, có độ co giãn nhất định nên mang đến sự thoải mái và dễ chịu cho người dùng. Vải lụa Tencel được ứng dụng trong sản xuất chăn ga gối nệm và sản phẩm bọc nội thất.

Tencel, thân thiện với môi trường và cực kỳ thoải mái (Nguồn: Coolmate)

2.12. Vải lụa Jacquard

Vải lụa Jacquard là loại vải lụa có hoa văn được dệt trực tiếp lên bề mặt một cách thủ công mà không thông qua công nghệ in hoặc thêu công nghiệp. Sở hữu nhiều nét tương đồng với lụa Damask từ thành phần đến cách dệt vải, tuy vậy lụa Jacquard có độ bền cao, độ bóng ánh sáng và độ dày tốt hơn. Để có thể dệt được hoa văn trên bề mặt, người thợ cũng chỉ có thể thực hiện được với máy dệt Jacquard.

Vải lụa Jacquard thường được sử dụng trong sản xuất đồ nội thất cao cấp như khăn trải bàn, bọc sofa, rèm cửa hoặc giấy dán tường.

Jacquard, lụa dệt hoa văn cầu kỳ, nâng tầm sản phẩm may mặc (Nguồn: Coolmate)

Cách nhận biết vải lụa

Để nhận biết vải lụa thật, bạn có thể áp dụng 4 cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả. Trước tiên, hãy quan sát bằng mắt thường: lụa thật có bề mặt mịn màng, óng ánh tự nhiên, và các sợi vải thường không đều hoàn hảo, thể hiện sự thủ công tinh xảo. 

Tiếp theo, dùng tay sờ và cảm nhận: lụa thật mang lại cảm giác mềm mại, mát lạnh, khác biệt rõ ràng so với các loại vải nhân tạo thường khô ráp. Một cách thử thú vị hơn là đốt một mẩu nhỏ của vải: lụa thật cháy sẽ có mùi khét giống tóc cháy, tro vón cục dễ bóp tan, trong khi lụa nhân tạo thường có mùi hóa chất và tro cứng. 

Cảm nhận, đốt thử hoặc nhìn kỹ sợi để phân biệt lụa thật và giả (Nguồn: The Silk)

Cuối cùng, đừng quên đọc nhãn mác sản phẩm; lụa chất lượng luôn ghi rõ thành phần như “100% Silk” hoặc hướng dẫn bảo quản cụ thể. Với những cách nhận biết này, bạn sẽ dễ dàng chọn được vải lụa thật, xứng đáng với giá trị mà mình đầu tư.

3. Một số tiêu chí khi lựa chọn loại vải lụa

Cách bảo quản và vệ sinh vải lụa

1. Giặt đồ lụa bằng tay

Để bảo vệ sợi vải, giặt tay là lựa chọn tối ưu. Sử dụng nước lạnh hoặc nước ấm nhẹ (không quá 30°C) và một lượng nhỏ xà phòng dịu nhẹ hoặc dung dịch chuyên dụng cho lụa. Nhẹ nhàng vò hoặc ngâm, tránh vắt mạnh để không làm hỏng cấu trúc vải.

Giặt nhẹ nhàng với nước lạnh và dung dịch tẩy rửa dịu nhẹ (Nguồn: The Silk)

2. Giặt đồ lụa bằng máy

Nếu buộc phải giặt máy, hãy chọn chế độ giặt nhẹ và đặt đồ lụa trong túi giặt lưới để tránh va đập. Nên nhớ là không dùng chất tẩy mạnh và luôn chọn mức nhiệt thấp bạn nhé! 

Chọn chế độ giặt nhẹ, sử dụng túi giặt để bảo vệ lụa (Nguồn: Điện máy chợ lớn)

3. Cách phơi đồ lụa đúng cách

Sau khi giặt, hãy phơi đồ lụa ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp để ngăn phai màu và làm cứng sợi vải. Bạn nên treo trên móc mềm hoặc trải phẳng để giữ dáng và tránh làm nhăn.

Phơi trong bóng râm, tránh ánh nắng trực tiếp để giữ màu (Nguồn: SilkPedia)

Một số câu hỏi thường gặp

Làm thế nào để phân biệt vải lụa thật và giả?

Để phân biệt lụa thật và giả, bạn có thể sử dụng các cách như quan sát bề mặt (lụa thật thường óng ánh, mềm mại), sờ để cảm nhận độ mát tay, hoặc thử đốt một mẩu nhỏ (lụa thật cháy có mùi tóc cháy và tro bóp tan dễ dàng). Đọc kỹ nhãn mác sản phẩm cũng là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả.

Dựa vào độ mềm, độ bóng và những cách bên trên (Nguồn: Gisy Lake House)

Vải lụa có phù hợp cho mùa hè không?

Hoàn toàn phù hợp! Vải lụa được yêu thích cho mùa hè nhờ khả năng thoáng khí vượt trội, hút ẩm tốt, và bề mặt mát mẻ khi tiếp xúc với da. Đây là lựa chọn lý tưởng để giữ cơ thể bạn luôn thoải mái trong thời tiết nóng bức.

Lụa thoáng mát, thấm hút mồ hôi, lý tưởng cho mùa hè (Nguồn: VnEconomy)

Tổng kết

Hy vọng rằng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ vải lụa là gì, cách nhận biết, bảo quản và những ứng dụng tuyệt vời của chất liệu này trong đời sống. Hy vọng với những thông tin hữu ích trên, bạn sẽ chọn được sản phẩm lụa chất lượng nhất. Đừng quên theo dõi Chuyên mục Chất liệu may mặc để cập nhật thêm nhiều mẹo hay và kiến thức thú vị nhé. 

Bài viết đã giới thiệu đến bạn thông tin về lụa là gì cũng như một số loại vải lụa được yêu thích nhất hiện nay. Hy vọng bạn đã nắm được các nội dung bổ ích từ bài viết. Hãy theo dõi CoolBlog để cập nhật thường xuyên những chia sẻ cũng như các thông tin bổ ích về thời trang hằng tuần nhé.

Coolmate - Nơi mua sắm đáng tin cậy dành cho nam giới