Bạn đang tò mò về Pickleball – môn thể thao đang "làm mưa làm gió" tại nhiều quốc gia? Dù bạn là người mới bắt đầu hay chỉ vừa nghe qua tên gọi, bài viết này sẽ giúp bạn khám phá trọn bộ luật chơi Pickleball một cách dễ hiểu và chi tiết nhất.
Từ cách phát bóng, di chuyển, đến cách tính điểm và những quy định quan trọng – mọi thứ đều được tổng hợp trong hướng dẫn A-Z dưới đây. Hãy cùng Coolmate bước vào thế giới sôi động của Pickleball nhé!
Pickleball là gì và vì sao người mới nên nắm vững luật chơi?
Pickleball là môn thể thao vợt kết hợp các yếu tố của tennis, cầu lông và bóng bàn, nổi tiếng vì dễ chơi. Môn này đang ngày càng hot hit, phù hợp với mọi lứa tuổi và là lựa chọn lý tưởng cho người hiện đại muốn vận động, giải trí mà không tốn quá nhiều thời gian làm quen.
Tuy nhiên, dễ chơi không có nghĩa là không cần biết luật. Việc nắm vững luật chơi Pickleball ngay từ đầu là cực kỳ quan trọng. Thứ nhất, nó đảm bảo sự công bằng và tính chuyên nghiệp cho mỗi trận đấu. Thứ hai, hiểu luật giúp bạn tự tin hơn, tránh những tranh cãi không đáng có và tận hưởng niềm vui trọn vẹn hơn. Quan trọng nhất, biết luật giúp bạn tránh những lỗi sai có thể dẫn đến mất điểm oan hoặc thậm chí gây chấn thương.
Nếu bạn đang thấy luật Pickleball có vẻ hơi phức tạp, đặc biệt là những quy định về khu vực Kitchen hay luật nảy bóng, thì bài viết này chính là cẩm nang bạn cần. Mình sẽ giải thích mọi thứ một cách chi tiết, dễ hiểu và cập nhật nhất để bạn nắm chắc luật, tự tin ra sân.
Pickleball là gì và vì sao người mới nên nắm vững luật chơi?
Nền tảng luật chơi Pickleball
Sân Pickleball
Sân Pickleball có kích thước tiêu chuẩn là rộng 20 feet (khoảng 6.1m) và dài 44 feet (khoảng 13.4m), tương đương với kích thước của một sân cầu lông đôi.
Các khu vực quan trọng trên sân bạn cần nhớ:
- Vạch cuối sân (Baseline): Đường kẻ ngang ở cuối mỗi bên sân, nơi người chơi đứng khi giao bóng.
- Vạch biên dọc (Sideline): Đường kẻ dọc hai bên sân, xác định giới hạn chiều rộng của sân.
- Vạch giao bóng (Service Line): Đường kẻ ngang cách lưới 7 feet (2.13m), song song với lưới và vạch cuối sân. Vạch này cùng với đường trung tâm và vạch biên dọc tạo thành các ô giao bóng.
- Đường trung tâm (Centerline): Đường kẻ chia đôi phần sân từ vạch giao bóng đến vạch cuối sân, tạo ra ô giao bóng phải và trái.
- Khu vực Non-Volley Zone (NVZ) hay "Kitchen": Đây là khu vực cực kỳ quan trọng, rộng 7 feet (2.13m) tính từ lưới vào trong ở mỗi bên sân, được giới hạn bởi vạch Non-Volley Line (vạch song song với lưới, cách lưới 7 feet). Khu vực này có những quy định riêng rất đặc thù mà mình sẽ giải thích kỹ ở phần sau.
Sân Pickleball
Dụng cụ cơ bản
- Vợt (Paddle): Vợt Pickleball có mặt phẳng, đặc, thường làm từ các vật liệu như composite, gỗ, hoặc sợi carbon. Có quy định về tổng kích thước (chiều dài + chiều rộng không quá 24 inches, tức khoảng 60.96cm) và bề mặt vợt phải phẳng, không có tính năng phản xạ quá mức.
- Bóng (Ball): Bóng Pickleball làm từ nhựa rỗng, có nhiều lỗ trên bề mặt. Có hai loại chính: bóng trong nhà (indoor) thường có lỗ lớn hơn, mềm hơn; và bóng ngoài trời (outdoor) có lỗ nhỏ hơn, nặng hơn và cứng hơn để chịu được gió và bền hơn. Kích thước và trọng lượng bóng cũng có tiêu chuẩn riêng.
Các loại vợt Pickleball cơ bản và các loại bóng Pickleball
Nắm chắc luật giao bóng Pickleball
Giao bóng là hành động khởi đầu mỗi pha bóng. Nắm vững luật giao bóng giúp bạn tránh mất điểm oan ngay từ cú đánh đầu tiên.
Vị trí giao bóng hợp lệ
Người giao bóng phải đứng hoàn toàn sau vạch cuối sân (baseline), trong khoảng giới hạn bởi đường trung tâm (centerline) kéo dài và vạch biên dọc (sideline) của ô giao bóng tương ứng. Quan trọng là cả hai chân không được chạm vào vạch cuối sân hoặc khu vực bên trong sân trong suốt quá trình thực hiện cú giao bóng cho đến khi vợt tiếp xúc bóng. Nếu vi phạm, bạn sẽ mắc lỗi chân (Foot Fault).
Kỹ thuật giao bóng "Underhand" bắt buộc
Đây là một trong những đặc điểm nổi bật của luật chơi Pickleball:
- Cú đánh phải được thực hiện dưới mức eo của người giao bóng.
- Đầu vợt phải ở vị trí dưới cổ tay tại thời điểm vợt tiếp xúc với bóng.
- Tay cầm vợt phải chuyển động theo hướng đi lên khi thực hiện cú đánh.
- Theo luật truyền thống, người giao bóng phải đánh bóng trực tiếp từ trên không (không để bóng nảy). Tuy nhiên, luật mới hơn cho phép người chơi thả bóng tự do xuống mặt sân và đánh bóng sau khi bóng nảy một lần. Bạn nên kiểm tra quy định cụ thể tại sân chơi hoặc giải đấu mình tham gia nhé.
- Người giao bóng chỉ có một lần thực hiện cú đánh để đưa bóng vào cuộc.
Kỹ thuật giao bóng "underhand" đúng cách
Khu vực nhận bóng hợp lệ
Bóng sau khi giao phải bay chéo sân và rơi vào ô chữ nhật giới hạn bởi vạch giao bóng (service line), vạch cuối sân (baseline), đường trung tâm (centerline) và vạch biên dọc (sideline) của đối thủ.
Một điểm quan trọng: Nếu bóng chạm vào bất kỳ đường vạch nào của ô nhận bóng hợp lệ (bao gồm vạch giao bóng, vạch cuối sân, vạch biên, đường trung tâm), bóng đó vẫn được tính là hợp lệ (trong sân).
Khu vực nhận bóng hợp lệ
Thứ tự giao bóng trong đánh đôi
Phần này hơi phức tạp một chút với người mới, bạn cần lưu ý những điều sau:
- Lượt giao bóng đầu tiên của trận đấu: Đội bắt đầu giao bóng trong một game chỉ có một người được giao bóng ở lượt đầu tiên này. Người này sẽ bắt đầu giao từ ô bên phải. Nếu họ thua điểm, quyền giao bóng sẽ chuyển ngay sang đội đối phương (Side Out). Đây là luật đặc biệt để giảm lợi thế cho đội giao bóng trước.
- Các lượt giao bóng tiếp theo: Kể từ lượt giao bóng thứ hai của game trở đi, cả hai người chơi trong một đội sẽ lần lượt thực hiện quyền giao bóng trước khi quyền giao bóng chuyển sang đội đối thủ (Side Out).
- Khi một đội giành lại quyền giao bóng: Người chơi đứng ở ô bên phải tại thời điểm đó sẽ là người giao bóng đầu tiên cho đội mình. Nếu họ thắng điểm, họ sẽ đổi ô cho đồng đội và tiếp tục giao bóng từ ô bên trái. Họ cứ tiếp tục đổi ô và giao bóng cho đến khi đội họ mất điểm.
- Khi người giao bóng đầu tiên mất điểm: Lượt giao bóng sẽ chuyển cho đồng đội của họ (người giao bóng thứ hai). Người này sẽ thực hiện quyền giao bóng từ vị trí ô mà họ đang đứng (ô họ đã di chuyển đến sau các pha thắng/thua điểm trước đó).
- Hô điểm và số người giao bóng: Khi hô điểm, người giao bóng sẽ hô thêm số thứ tự của mình (1 hoặc 2) trong lượt giao bóng hiện tại của đội. Ví dụ: "4-2-1" nghĩa là đội giao bóng đang có 4 điểm, đội nhận bóng có 2 điểm, và đây là người giao bóng thứ nhất của đội đang giao. "Người giao bóng số 1" hay "số 2" chỉ thứ tự trong lượt đó, không phải người chơi cố định.
Thứ tự giao bóng trong đánh đôi
Các lỗi thường gặp khi giao bóng
- Lỗi chân (Foot Fault): Chân chạm vạch cuối sân hoặc vào trong sân khi giao.
- Bóng không qua lưới.
- Bóng bay ra ngoài sân (out).
- Bóng rơi vào ô giao bóng không hợp lệ: Ví dụ, rơi vào khu vực Kitchen, rơi không chéo sân, hoặc rơi vào ô sai bên.
- Giao bóng sai kỹ thuật: Đánh trên eo, đầu vợt cao hơn cổ tay khi tiếp xúc bóng.
Các lỗi thường gặp khi giao bóng
Trường hợp "Let" khi giao bóng
Nếu bóng giao chạm lưới nhưng vẫn bay vào đúng ô nhận bóng hợp lệ của đối thủ, đó là "Let". Pha giao bóng đó sẽ được thực hiện lại mà không bị phạt.
Các luật quan trọng khi bóng đã trong cuộc
Luật Nảy 2 lần (Two-Bounce Rule / Double Bounce Rule)
Luật này quy định rằng:
- Sau khi bóng được giao, đội nhận giao bóng phải để bóng nảy một lần trên phần sân của mình trước khi đánh trả.
- Khi đội nhận giao bóng đánh trả lại, bóng cũng phải nảy thêm một lần nữa trên phần sân của đội giao bóng ban đầu trước khi đội giao bóng được phép đánh bóng.
Nói đơn giản, hai cú đánh đầu tiên của một pha bóng (cú trả giao bóng của đội nhận và cú đánh tiếp theo của đội giao) đều phải là những cú đánh sau khi bóng đã nảy (groundstroke). Sau hai cú nảy bắt buộc này, người chơi có thể tùy chọn đánh volley (đánh bóng trên không) hoặc groundstroke, miễn là tuân thủ các quy tắc khác (như luật về Kitchen khi volley). Mục đích của luật này là để kéo dài các pha bóng và giảm lợi thế của việc lên lưới tấn công sớm.
Luật Nảy 2 lần
Quy tắc khu vực Non-Volley Zone (Kitchen)
Khu vực Non-Volley Zone (NVZ), hay còn gọi thân mật là "Kitchen", là vùng sân rộng 7 feet (2.13m) tính từ lưới vào trong ở mỗi bên. Quy tắc chính ở đây là:
- Cấm thực hiện cú đánh volley (đánh bóng trên không, trước khi bóng chạm đất) khi người chơi đang đứng trong khu vực Kitchen hoặc chạm bất kỳ vạch nào của khu vực Kitchen.
- Khi nào được vào Kitchen? Người chơi chỉ được phép bước vào Kitchen để đánh những quả bóng đã nảy một lần bên trong khu vực Kitchen. Sau khi đánh quả bóng đã nảy đó, người chơi phải nhanh chóng bước ra khỏi Kitchen nếu muốn thực hiện cú volley cho pha bóng tiếp theo (nếu bóng còn trong cuộc).
- Lỗi quán tính/đà di chuyển: Nếu bạn thực hiện một cú volley hợp lệ (đứng ngoài Kitchen), nhưng do quán tính hoặc đà di chuyển, cơ thể hoặc vợt của bạn chạm vào khu vực Kitchen (bao gồm cả vạch) trước khi đối thủ đánh bóng hoặc bóng chết (bóng kết thúc pha), thì đó vẫn là lỗi. Đây là lỗi rất phổ biến, hãy cẩn thận!
Quy tắc khu vực Non-Volley Zone
Đánh bóng hợp lệ là gì?
Trong quá trình bóng trong cuộc (sau khi đã qua luật nảy 2 lần nếu có), một cú đánh được coi là hợp lệ nếu:
- Bóng chạm mặt sân của đối phương trong các đường giới hạn của sân (kể cả việc chạm vào các đường vạch).
- Bóng chỉ được chạm vào mặt vợt hợp lệ (không phải tay cầm vợt, tay, hay cơ thể người chơi).
- Người chơi không phạm các lỗi khác như chạm lưới, đánh bóng hai lần liên tiếp (Double Hit), hay vi phạm luật Kitchen khi volley.
Đánh bóng hợp lệ là gì?
Polo thể thao nam Promax Sideflow
Hiểu rõ cách tính điểm và thắng trận Pickleball
Nguyên tắc ghi điểm
Trong môn pickleball, nguyên tắc cốt lõi là chỉ có đội đang giữ quyền giao bóng mới có thể ghi điểm. Nếu đội giao bóng giành chiến thắng trong pha bóng, họ sẽ được cộng 1 điểm và tiếp tục giao bóng. Ngược lại, nếu đội nhận bóng thắng pha bóng, họ không được cộng điểm mà chỉ giành lại quyền giao bóng từ đối thủ; tình huống này được gọi là "Side Out".
Nguyên tắc ghi điểm
Cách hô điểm đúng luật
Người giao bóng phải hô to điểm số trước mỗi lượt giao. Công thức hô điểm chuẩn (đặc biệt trong đánh đôi) gồm 3 con số:
- Điểm của đội giao bóng (hô trước).
- Điểm của đội nhận bóng (hô sau).
- Số hiệu người giao bóng trong lượt giao bóng hiện tại của đội đó (1 hoặc 2).
Ví dụ: "Không - Không - Hai" (0-0-2) hoặc "Không - Không - Bắt đầu" (0-0-Start) là cách hô điểm khi bắt đầu trận đấu. "Hai" ở đây ám chỉ rằng đây là người giao bóng thứ hai của đội theo quy ước (ngay cả khi là lượt đầu tiên, vì đội giao bóng đầu tiên của trận đấu chỉ có 1 lượt giao duy nhất).
Sau đó, ví dụ: "Bốn - Hai - Một" (4-2-1) có nghĩa là: Đội giao bóng đang có 4 điểm, đội nhận bóng có 2 điểm, và người đang chuẩn bị giao bóng là người giao bóng thứ nhất trong lượt hiện tại của đội họ.
Cách hô điểm đúng luật
Khi nào thì đội giao bóng mất quyền giao bóng (Side Out)?
Đội giao bóng sẽ bị "Side Out" (mất quyền giao bóng) khi:
- Phạm bất kỳ lỗi nào trong quá trình giao bóng (lỗi chân, bóng không qua lưới, bóng ra ngoài, bóng vào sai ô...).
- Phạm lỗi trong quá trình bóng trong cuộc (đánh bóng ra ngoài, đánh bóng chạm lưới không qua sân đối phương, phạm lỗi Kitchen khi volley, vi phạm luật 2 lần nảy...).
- Không đánh được bóng hợp lệ trả lại từ đối phương.
Khi nào thì đội giao bóng mất quyền giao bóng?
Điều kiện thắng một set đấu
Thông thường, một set đấu Pickleball kết thúc khi:
- Một đội đạt được 11 điểm.
- Và đội đó phải cách biệt ít nhất 2 điểm so với đối thủ.
Ví dụ: Nếu điểm số là 10-10, trận đấu sẽ tiếp tục cho đến khi một đội dẫn trước 2 điểm (ví dụ: 12-10, 13-11). Trong một số giải đấu hoặc tùy thỏa thuận, có thể chơi đến 15 hoặc 21 điểm, nhưng quy tắc cách biệt 2 điểm vẫn thường được áp dụng.
Điều kiện thắng một set đấu
Những lỗi chơi Pickleball cần tránh
Để chơi tốt và tránh mất điểm không đáng có, bạn cần nắm rõ các lỗi sau:
- Lỗi giao bóng: Sai vị trí, sai kỹ thuật "underhand", bóng không vào ô hợp lệ, lỗi chân khi giao bóng.
- Không tuân thủ Luật Nảy 2 lần: Đội nhận volley cú giao bóng, hoặc đội giao volley cú trả giao bóng mà bóng chưa nảy.
- Lỗi Kitchen: Volley khi đứng trong Kitchen, chạm vạch Kitchen khi volley, hoặc đà di chuyển sau volley khiến chân/vợt vào Kitchen trước khi bóng chết.
- Bóng ra ngoài sân (Out ball): Bóng chạm đất hoàn toàn bên ngoài các đường biên của sân.
- Bóng chạm lưới và không qua sân: Khi đánh bóng trong cuộc, nếu bóng chạm lưới và rơi lại bên phần sân của người đánh hoặc không qua được lưới.
- Bóng chạm người chơi hoặc trang phục: Nếu bóng đang trong cuộc chạm vào bất kỳ bộ phận nào của cơ thể người chơi (trừ phần tay cầm vợt đang cầm vợt) hoặc trang phục của họ.
- Vợt (hoặc tay cầm vợt) chạm lưới: Nếu vợt, tay, hoặc bất kỳ bộ phận nào của cơ thể người chơi chạm vào lưới, trụ lưới hoặc hệ thống căng lưới khi bóng còn đang trong cuộc.
- Đánh bóng hai lần liên tiếp (Double Hit): Một người chơi đánh bóng hai lần bằng vợt của mình trong một chuyển động đánh không liên tục. (Lưu ý: Nếu bóng vô tình chạm vợt hai lần trong một chuyển động vung vợt liên tục duy nhất thì không phải lỗi).
- Cản trở đối phương (Hindrance): Cố ý hoặc vô ý làm các hành động gây mất tập trung, cản trở đối phương đánh bóng.
Một vài tình huống lỗi phổ biến
Hậu quả khi phạm lỗi: Nếu đội đang giao bóng phạm lỗi, họ sẽ mất quyền giao bóng (Side Out). Nếu là người giao bóng số 1 (trong đánh đôi, trừ lượt đầu tiên của trận), lượt giao sẽ chuyển cho người số 2. Nếu là người giao bóng số 2 (hoặc trong lượt giao đầu tiên của trận đấu), quyền giao bóng sẽ chuyển hẳn sang cho đối phương. Nếu đội đang nhận bóng phạm lỗi thì đội giao bóng sẽ được cộng 1 điểm.
Luật chơi Pickleball đơn và đôi có gì khác biệt?
Hầu hết các luật cơ bản như kỹ thuật giao bóng, luật nảy 2 lần, luật Kitchen, và cách tính điểm để thắng set đều giống nhau cho cả đánh đơn và đánh đôi. Sự khác biệt chính nằm ở:
Thứ tự giao bóng và cách hô điểm:
- Đánh đơn: Người chơi sẽ giao bóng từ ô bên phải khi điểm của họ là số chẵn (0, 2, 4...) và từ ô bên trái khi điểm của họ là số lẻ (1, 3, 5...). Khi hô điểm, chỉ cần hô 2 con số: "Điểm người giao bóng - Điểm người nhận bóng" (ví dụ: "Ba - Một"). Không có người giao bóng số 1 hay số 2. Khi người giao bóng mất điểm, quyền giao bóng chuyển ngay cho đối thủ (Side Out).
- Đánh đôi: Áp dụng cách hô 3 con số (Điểm đội giao bóng - Điểm đội nhận bóng - Số người giao bóng 1 hoặc 2) như đã giải thích ở trên. Mỗi đội có tối đa 2 người luân phiên giao bóng trước khi Side Out (trừ lượt giao bóng đầu tiên của game).
Phạm vi sân: Trong cả đánh đơn và đôi, toàn bộ phần sân (bao gồm cả hai hành lang dọc, giống sân cầu lông) đều được sử dụng trong suốt quá trình bóng trong cuộc (sau khi giao bóng). Khi giao bóng, ô giao bóng vẫn giữ nguyên kích thước quy định.
Luật chơi Pickleball đơn và đôi có gì khác biệt?
Giải đáp thắc mắc thường gặp về luật Pickleball
Dưới đây là một vài câu hỏi mà người mới chơi Pickleball thường thắc mắc:
Bóng chạm vạch có tính không?
Có. Trong Pickleball, nếu bóng chạm vào bất kỳ đường vạch nào (vạch biên dọc, vạch cuối sân, vạch giao bóng, đường trung tâm, thậm chí cả vạch giới hạn khu vực Kitchen trong các pha bóng thông thường) thì đều được tính là bóng trong sân (hợp lệ). Ngoại lệ duy nhất: Khi giao bóng, nếu bóng chạm vào vạch của khu vực Non-Volley Zone (Kitchen) thì tính là lỗi giao bóng.
Được đứng ở đâu khi nhận giao bóng?
Người nhận giao bóng có thể đứng ở bất kỳ vị trí nào trong phần sân của mình, miễn là không vào khu vực Non-Volley Zone (Kitchen) trước khi bóng nảy. Thông thường, người chơi sẽ đứng gần vạch cuối sân (baseline) để có đủ thời gian quan sát và phản ứng với cú giao bóng.
Có được nhảy khi đứng trong Kitchen không?
Được phép nhảy trong Kitchen. Tuy nhiên, nếu bạn nhảy và thực hiện cú đánh bóng trên không (volley) khi bất kỳ phần nào của cơ thể bạn đang ở trong Kitchen hoặc chạm vạch Kitchen (kể cả khi bạn tiếp đất sau cú nhảy bên trong Kitchen), thì đó là lỗi. Bạn chỉ được đánh bóng trong Kitchen khi bóng đã nảy một lần trong đó.
Giải đáp thắc mắc thường gặp về luật Pickleball
Khi nào thì đội giao bóng bị "Side Out"?
"Side Out" có nghĩa là đội giao bóng mất quyền giao bóng và quyền này chuyển sang cho đội đối phương. Điều này xảy ra khi:
- Trong đánh đôi (trừ lượt đầu tiên của trận đấu): Cả hai người chơi trong đội giao bóng đều đã thực hiện lượt giao của mình và đều mất điểm.
- Trong lượt giao bóng đầu tiên của trận đấu (bắt đầu 0-0-2): Người giao bóng duy nhất của đội đó mất điểm.
- Trong đánh đơn: Người giao bóng mất điểm.
Nói chung, Side Out xảy ra khi đội giao bóng phạm lỗi (ví dụ: giao bóng hỏng, đánh bóng ra ngoài, phạm lỗi Kitchen khi volley) hoặc không đỡ được cú đánh hợp lệ từ đối phương, dẫn đến việc họ không thể tiếp tục ghi điểm và phải nhường quyền giao bóng.
Lời kết
Pickleball không chỉ là một môn thể thao thú vị, dễ tiếp cận mà còn là cơ hội tuyệt vời để rèn luyện sức khỏe, kết nối cộng đồng và giải tỏa căng thẳng sau những giờ làm việc căng thẳng. Với sự pha trộn độc đáo giữa tennis, bóng bàn và cầu lông, Pickleball mang đến nhịp độ vừa phải, luật chơi đơn giản nhưng không kém phần hấp dẫn và chiến thuật.
Quan trọng nhất, hãy nhớ rằng tinh thần thể thao, sự vui vẻ và kết nối là điều làm nên sức hút thật sự của bộ môn này. Hãy theo dõi CoolBlog để không bỏ lỡ những bài viết mới nhất về thể thao, sức khỏe, xu hướng sống hiện đại và nhiều chủ đề hấp dẫn khác.
