Trong nhịp sống hiện đại, nhu cầu làm đẹp và cải thiện thị lực ngày càng trở nên quan trọng. Một trong những giải pháp tiện lợi và phổ biến nhất chính là kính áp tròng – một trợ thủ đắc lực giúp đôi mắt không chỉ nhìn rõ hơn mà còn thêm phần cuốn hút. Vậy kính áp tròng là gì? Chúng có những lợi ích và đặc điểm gì khiến nhiều người tin dùng?
Trong bài viết này, hãy cùng Coolmate tìm hiểu tất tần tật từ kính áp tròng là gì, có mấy loại phổ biến, lợi ích - rủi ro ra sao, đến hướng dẫn sử dụng siêu chi tiết, dễ hiểu cho người mới bắt đầu và những lưu ý an toàn không thể bỏ qua bạn nhé!
Định nghĩa kính áp tròng
Kính áp tròng là gì?
Kính áp tròng, thường gọi tắt là lens hay kính tiếp xúc, là một loại thấu kính mỏng làm từ chất liệu nhựa dẻo đặc biệt, được thiết kế để đặt trực tiếp lên bề mặt giác mạc (lòng đen) của mắt.
Kính áp tròng
Mục đích chính của nó là để điều chỉnh các tật khúc xạ phổ biến như cận thị, viễn thị, loạn thị, giúp bạn nhìn rõ thế giới xung quanh mà không cần đến sự trợ giúp của kính gọng. Bên cạnh đó, nhiều bạn còn dùng kính áp tròng vì mục đích thẩm mỹ, muốn thay đổi màu mắt để thêm phần cuốn hút. Nhưng dù là lens có độ hay không độ (lens 0 độ), bạn cần nhớ rằng kính áp tròng vẫn được xem là một thiết bị y tế, đòi hỏi việc sử dụng và bảo quản đúng cách để đảm bảo an toàn cho đôi mắt.
Cơ chế hoạt động
Cơ chế hoạt động của kính áp tròng
Trên thực tế, kính áp tròng nổi trên một lớp nước mắt cực mỏng luôn bao phủ bề mặt giác mạc. Chính lớp nước mắt tự nhiên này đóng vai trò như một lớp đệm, giúp kính di chuyển mượt mà mỗi khi bạn đảo mắt hay chớp mắt, tạo cảm giác khá thoải mái. Lớp nước này cũng giúp bôi trơn, giảm ma sát giữa kính và mắt, đồng thời cho phép oxy đi qua để "nuôi dưỡng" giác mạc.
So sánh nhanh: Kính áp tròng vs. Kính gọng
Kính áp tròng và kính gọng
Để dễ hình dung hơn, Coolmate đã làm một bảng so sánh nhanh giữa kính áp trong và kính gọng:
Phân loại kính áp tròng phổ biến
Để chọn được loại phù hợp, bạn cần biết các cách phân loại chính sau:
Phân loại theo chất liệu
Kính áp tròng mềm và kính áp tròng cứng
Kính áp tròng mềm: Đây là loại phổ biến nhất hiện nay, được lòng rất nhiều bạn trẻ vì sự thoải mái, êm ái và dễ thích nghi, đặc biệt là với những ai mới nhập môn. Kính mềm thường được làm từ hai chất liệu chính:
- Hydrogel: Chất liệu truyền thống, có khả năng ngậm nước cao, tạo cảm giác mềm mại khi đeo.
- Silicone Hydrogel: Đây là phiên bản cải tiến, cho phép lượng oxy đi qua nhiều hơn đáng kể so với Hydrogel. Điều này rất tốt cho sức khỏe mắt, đặc biệt nếu bạn cần đeo kính trong nhiều giờ liền.
- Ưu điểm: Thoải mái, dễ làm quen, có nhiều lựa chọn về màu sắc và thời gian sử dụng.
- Nhược điểm: Dễ rách hơn nếu không cẩn thận, cần vệ sinh kỹ lưỡng vì dễ bám protein từ nước mắt hơn kính cứng.
Kính áp tròng cứng thấm khí : Loại này ít phổ biến hơn cho người dùng thông thường. Đúng như tên gọi, nó cứng và nhỏ hơn kính mềm một chút.
- Ưu điểm: Cho thị lực cực kỳ sắc nét, đặc biệt hiệu quả với những bạn bị loạn thị độ cao hoặc có giác mạc không đều. Kính RGP cũng bền hơn và ít bám cặn bẩn protein hơn kính mềm.
- Nhược điểm: Cần thời gian làm quen lâu hơn, cảm giác ban đầu có thể không thoải mái bằng kính mềm. Chúng cũng dễ bị rơi ra hơn khi bạn vận động mạnh đột ngột.
Phân loại theo thời gian sử dụng
Đây là cách phân loại quan trọng giúp bạn chọn loại lens phù hợp với lối sống và nhu cầu của mình:
Kính áp tròng một ngày và dùng nhiều lần
Kính áp tròng 1 ngày: Đúng như tên gọi, bạn chỉ đeo 1 lần duy nhất trong ngày, sau đó vứt đi. Không cần bận tâm đến việc vệ sinh, không cần mua dung dịch ngâm kính.
- Ưu điểm: Tiện lợi tối đa – cực kỳ lý tưởng khi đi du lịch, chơi thể thao, tham dự sự kiện hay đơn giản là lười vệ sinh. Đây cũng là lựa chọn vệ sinh nhất vì mỗi lần đeo là một cặp kính mới tinh, giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn do bảo quản sai cách. Rất phù hợp cho người mới bắt đầu hoặc những bạn chỉ thỉnh thoảng mới đeo lens.
- Nhược điểm: Chi phí cao hơn nếu bạn cần đeo lens mỗi ngày.
Kính áp tròng dùng nhiều lần: Loại này bạn có thể dùng lại trong khoảng thời gian quy định (ví dụ, kính 1 tháng thì dùng tối đa 30 ngày kể từ ngày mở nắp vỉ). Điểm mấu chốt là bạn bắt buộc phải tháo ra vệ sinh và ngâm trong dung dịch chuyên dụng mỗi ngày sau khi sử dụng.
- Ưu điểm: Kinh tế hơn đáng kể so với kính 1 ngày nếu bạn là người đeo lens thường xuyên.
- Nhược điểm: Đòi hỏi kỷ luật vệ sinh rất cao. Quy trình chăm sóc phức tạp hơn và tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn nếu bạn lơ là hoặc làm không đúng cách.
Phân loại theo chức năng đặc biệt
Một số loại lens có chức năng đặc biệt
Ngoài ra, còn có một số loại lens với chức năng riêng biệt:
- Kính điều chỉnh tật khúc xạ: Đây là chức năng cơ bản và phổ biến nhất, giúp các bạn bị cận, viễn, hoặc loạn thị nhìn rõ hơn.
- Kính áp tròng màu: Mục đích chính là làm đẹp, thay đổi màu mắt theo sở thích. Có cả loại 0 độ (chỉ để làm đẹp) và loại có độ (vừa điều chỉnh thị lực vừa đổi màu mắt). Dù là lens màu, bạn vẫn phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc vệ sinh như lens không màu nhé.
- Kính Ortho-K : Loại kính cứng đặc biệt, đeo vào ban đêm khi ngủ để tạm thời định hình lại giác mạc. Sáng dậy tháo kính ra, bạn có thể nhìn rõ cả ngày mà không cần đeo kính gọng hay kính áp tròng khác. Tuy nhiên, loại này cần được chỉ định và theo dõi sát sao bởi bác sĩ nhãn khoa.
- Kính cho người lão thị: Giúp những người lớn tuổi nhìn rõ ở cả khoảng cách xa và gần, giải quyết vấn đề của tật lão thị.
Ưu và nhược điểm khi đeo kính áp tròng
Ưu điểm vượt trội khiến giới trẻ mê mẩn
- Thẩm mỹ & Tự tin: Không còn gọng kính vướng víu che mất đường nét khuôn mặt, đôi mắt bạn trông tự nhiên, có hồn hơn rất nhiều. Kính áp tròng còn giúp bạn tự do trang điểm, chụp ảnh mà không sợ lóa kính hay mất góc đẹp.
- Tiện lợi & Năng động: Chơi thể thao, chạy bộ, đi du lịch mà không lo kính rơi, gãy hay trượt xuống vì mồ hôi. Đặc biệt, bạn sẽ không còn khó chịu vì kính hấp hơi khi trời lạnh hay bị mưa làm mờ. Với lối sống năng động, kính áp tròng chính là lựa chọn hoàn hảo.
Kính áp tròng giúp bạn gia tăng trải nghiệm nhìn và trông thẩm mỹ hơn
- Tầm nhìn tối ưu: Khác với kính gọng bị giới hạn bởi khung kính, kính áp tròng mang lại tầm nhìn bao quát hơn, giảm hiện tượng méo hình hay biến dạng ở vùng rìa. Điều này giúp bạn quan sát môi trường xung quanh một cách chân thực hơn.
- Bảo vệ mắt (ở mức độ nhất định): Một số loại kính áp tròng có lớp phủ chống tia UV, giúp bảo vệ mắt khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, bạn vẫn cần kết hợp với kính râm để bảo vệ mắt toàn diện, đặc biệt khi đi dưới nắng gắt.
Nhược điểm và rủi ro tiềm ẩn cần nằm lòng
Bạn cần nắm rõ những rủi ro tiềm ẩn khi đeo kính áp tròng để bảo vệ bản thân
- Yêu cầu vệ sinh nghiêm ngặt: Nếu bạn sử dụng kính áp tròng tái sử dụng, việc vệ sinh kỹ càng là điều bắt buộc. Vệ sinh kém có thể dẫn đến nhiễm khuẩn, viêm kết mạc, thậm chí viêm loét giác mạc – một tình trạng nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến thị lực vĩnh viễn.
- Cảm giác ban đầu & Khô mắt: Những lần đầu đeo lens, bạn có thể cảm thấy hơi cộm mắt, chảy nước mắt nhẹ – đây là phản ứng bình thường khi mắt chưa quen. Một vấn đề khác là khô mắt do lens hút bớt độ ẩm tự nhiên, đặc biệt nếu bạn làm việc trong môi trường điều hòa hoặc sử dụng máy tính nhiều. Giải pháp là dùng nước mắt nhân tạo chuyên dụng để cấp ẩm cho mắt.
- Chi phí phát sinh: Đeo lens không chỉ tốn tiền mua kính ban đầu mà còn kéo theo các chi phí khác như dung dịch ngâm rửa kính, nước mắt nhân tạo, khay đựng kính.
- Giới hạn thời gian đeo & Hoạt động: Không nên đeo kính áp tròng quá 8-10 tiếng/ngày để mắt được nghỉ ngơi. Tuyệt đối không đeo khi ngủ và hạn chế đeo khi bơi lội, tắm biển vì nước có thể chứa vi khuẩn, ký sinh trùng gây nhiễm trùng mắt nghiêm trọng.
- Thao tác đeo/tháo ban đầu: Nếu bạn là người mới, việc đưa một vật lạ vào mắt có thể hơi đáng sợ và khó khăn. Bạn cần kiên nhẫn tập luyện vài lần mới quen tay được.
Hướng dẫn sử dụng kính áp tròng đúng cách cho tân binh
Đừng quá lo lắng, việc đeo và tháo lens sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều nếu bạn làm theo đúng các bước sau. Nhớ là thực hành vài lần trước gương nhé!
Bước chuẩn bị trước khi đeo
Đây là bước quan trọng bạn cần phải lưu ý kỹ. Trước khi chạm vào kính hay mắt, bạn phải:
Bước 1: Rửa tay thật kỹ bằng xà phòng (chọn loại không chứa dầu, kem dưỡng ẩm hay hương liệu) dưới vòi nước sạch đang chảy. Chà xát kỹ lòng bàn tay, mu bàn tay, các kẽ ngón tay và dưới móng tay trong ít nhất 20 giây.
Bước 2: Rửa sạch lại với nước.
Bước 3: Lau khô tay hoàn toàn bằng khăn sạch, không có xơ vải. Xơ vải từ khăn mà dính vào lens thì khi đeo sẽ cực kỳ cộm và khó chịu đó.
5 bước đeo kính áp tròng dễ dàng
Các bước đeo kính áp tròng
Bước 1: Chuẩn bị kính: Sau khi tay đã sạch và khô, bạn nhẹ nhàng lấy kính ra khỏi vỉ đựng hoặc hộp ngâm bằng đầu ngón tay (tuyệt đối tránh dùng móng tay nhé, dễ làm rách kính lắm). Đặt kính lên đầu ngón trỏ của tay thuận.
Bước 2: Kiểm tra kính: Bạn nhỏ 1-2 giọt dung dịch rửa kính nếu thấy khô. Kiểm tra chiều kính:
- Chiều đúng: Kính có dạng hình cái bát với vành tròn đều.
- Chiều sai: Kính có dạng như cái đĩa với phần vành hơi loe ra ngoài. Nếu đặt sai chiều, mắt sẽ rất cộm.
Kiểm tra kính áp tròng
Bước 3: Mở mắt to: Đứng trước gương, dùng tay kéo nhẹ mi trên và mi dưới để giữ mắt mở. Giữ chặt hai mi mắt để tránh chớp mắt đột ngột.
Bước 4: Đặt kính vào mắt: Bạn hãy nhìn thẳng vào gương, nhẹ nhàng đặt kính lên tròng đen (giác mạc). Kính sẽ tự động bám vào mắt nhờ lớp nước mắt.
Bước 5: Ổn định kính: Khi cảm nhận kính đã nằm trên mắt, bạn hãy từ từ thả tay đang giữ mi ra (thả mi dưới trước rồi đến mi trên). Nhắm mắt lại một cách nhẹ nhàng, sau đó đảo mắt nhìn qua trái, qua phải, lên trên, xuống dưới hoặc chớp mắt vài lần để kính tự điều chỉnh vào đúng vị trí trung tâm.
4 bước tháo kính áp tròng nhẹ nhàng, an toàn
Các bước tháo kính áp tròng
Chuẩn bị: Luôn luôn rửa tay sạch và lau khô trước khi tháo kính.
Mở mắt & Di chuyển kính: Bạn hãy nhìn vào gương hoặc hơi ngước mắt lên. Dùng ngón giữa kéo mi dưới xuống, sau đó dùng ngón trỏ chạm nhẹ vào cạnh dưới của kính và kéo xuống phần tròng trắng để dễ lấy ra.
Lấy kính ra: Dùng ngón cái và ngón trỏ nhẹ nhàng bóp nhẹ hai bên kính để gỡ khỏi mắt. Tránh dùng móng tay để không làm xước mắt hoặc rách kính.
Xử lý kính sau khi tháo:
- Nếu là kính 1 ngày, bạn chỉ cần bỏ ngay vào thùng rác.
- Nếu là kính tái sử dụng, hãy đặt nó vào lòng bàn tay kia để chuẩn bị vệ sinh ngay lập tức (xem mục tiếp theo)
- Lặp lại quy trình với mắt còn lại.
Vệ sinh & bảo quản chuẩn bài cho kính tái sử dụng:
Nếu bạn chọn kính dùng nhiều lần, việc vệ sinh và bảo quản đúng cách là cực kỳ quan trọng để tránh nhiễm khuẩn. Hãy ghi nhớ những quy tắc vàng này:
- Luôn dùng dung dịch chuyên dụng: Bạn không được dùng nước máy, nước lọc, nước cất, nước muối tự pha hay nước bọt. Chỉ sử dụng dung dịch đa chức năng hoặc dung dịch hydrogen peroxide (loại này cần tuân theo hướng dẫn sử dụng rất nghiêm ngặt) được khuyên dùng cho loại kính áp tròng mềm của bạn.
- Phương pháp Rub & Rinse: Sau khi tháo kính, đặt vào lòng bàn tay sạch, nhỏ vài giọt dung dịch lên bề mặt. Dùng đầu ngón tay trỏ (đã cắt móng gọn) chà nhẹ nhàng cả hai mặt kính theo chuyển động thẳng từ tâm ra ngoài hoặc xoay tròn trong 15-20 giây. Sau đó, xả lại kính bằng dung dịch sạch để loại bỏ hoàn toàn cặn bẩn.
Vệ sinh kính áp tròng cực kỳ quan trọng
- Ngâm kính đúng cách: Luôn thay dung dịch mới, không tái sử dụng nước ngâm cũ. Tráng sạch khay đựng kính bằng dung dịch trước khi đổ đầy dung dịch mới. Đặt kính vào đúng bên khay (L - mắt trái, R - mắt phải) và đảm bảo kính ngập hoàn toàn trong dung dịch. Kính cần được ngâm ít nhất 4-6 tiếng để khử trùng hoàn toàn trước khi sử dụng lại.
- Chăm sóc khay đựng kính: Sau khi lấy kính ra, đổ bỏ dung dịch thừa, bạn phải tráng khay bằng dung dịch mới và để khô tự nhiên trên khăn giấy sạch ở nơi thoáng mát. Định kỳ thay khay đựng kính mỗi 1-3 tháng để tránh vi khuẩn tích tụ, ngay cả khi trông nó vẫn sạch.
Lưu ý vàng để đeo kính áp tròng an toàn
Những lưu ý quan trọng giúp bạn đeo kính áp tròng an toàn
- Khám mắt trước khi dùng: Trước khi bắt đầu đeo kính, bạn hãy đi khám bác sĩ nhãn khoa để kiểm tra sức khỏe mắt và đo các thông số như độ cong và đường kính giác mạc. Điều này giúp bạn chọn được kính có kích thước và chất liệu phù hợp.
- Mua kính nguồn gốc rõ ràng: Bạn chỉ nên mua kính và dung dịch từ các thương hiệu uy tín, tại các cửa hàng hoặc nhà thuốc đáng tin cậy. Tránh xa kính giá rẻ, không rõ nguồn gốc trên mạng.
- Tuyệt đối không dùng chung kính áp tròng: Mỗi người có cấu trúc mắt và hệ vi khuẩn riêng. Kính áp tròng là vật dụng cá nhân, không bao giờ dùng chung để tránh nguy cơ lây nhiễm bệnh về mắt.
- Không đeo khi mắt có vấn đề: Nếu mắt bạn đang có dấu hiệu bất thường như đỏ, cộm, ngứa, đau rát, chảy nước mắt nhiều, có ghèn (dịch tiết), nhìn mờ... hãy tháo kính ra ngay lập tức và quay lại dùng kính gọng.
Bạn cần đi khám bác sĩ nhãn khoa ngay nếu mắt có dấu hiệu bất thường khi đeo kính
- Tuân thủ thời gian đeo: Bạn nên đeo kính đúng theo khuyến nghị (thường là 8-10 tiếng mỗi ngày) để mắt có thời gian nghỉ ngơi và tiếp xúc với oxy tự nhiên.
- Không đeo kính khi ngủ: Trừ khi sử dụng kính Ortho-K theo chỉ định của bác sĩ, còn lại bạn không đeo kính khi ngủ để tránh tăng nguy cơ nhiễm trùng giác mạc.
- Tránh tiếp xúc với nước bẩn: Luôn tháo kính trước khi bơi, tắm hoặc xông hơi. Nước có thể chứa vi khuẩn, nấm, amip gây nhiễm trùng mắt bạn cực kỳ nghiêm trọng.
- Thay kính đúng hạn: Kính 1 ngày chỉ dùng 1 lần, kính 1 tháng tối đa 30 ngày từ ngày mở nắp vỉ, dù ít đeo.
Đừng cố dùng quá hạn vì kính sẽ giảm khả năng thẩm thấu oxy và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn
- Sử dụng nước mắt nhân tạo đúng loại: Nếu bạn cảm thấy khô mắt khi đeo kính, chọn nước mắt nhân tạo không chứa chất bảo quản hoặc loại dành riêng cho người đeo lens. Tránh các loại thuốc nhỏ mắt thông thường.
- Thứ tự trang điểm và tẩy trang: Bạn đeo kính trước khi trang điểm và tháo kính trước khi tẩy trang để tránh bụi phấn và mascara rơi vào mắt hoặc làm bẩn kính.
- Tái khám mắt định kỳ: Dù mắt cảm thấy ổn, bạn nên đi khám mắt định kỳ mỗi 6 tháng hoặc 1 năm để kiểm tra sức khỏe mắt và độ kính, phát hiện sớm các vấn đề.
Ai không nên sử dụng kính áp tròng?
Mặc dù tiện lợi và thẩm mỹ, kính áp tròng không phải là lựa chọn phù hợp cho tất cả mọi người
Nếu bạn là một trong số những trường hợp dưới đây, nên cân nhắc kỹ hoặc tránh sử dụng lens hoàn toàn:
- Người bị khô mắt ở mức độ nặng, đã điều trị nhưng không cải thiện nhiều. Đeo lens có thể làm tình trạng khô mắt trầm trọng hơn.
- Người đang mắc các bệnh nhiễm trùng mắt cấp tính (như viêm kết mạc, viêm giác mạc) hoặc các bệnh viêm nhiễm bề mặt nhãn cầu mãn tính chưa được kiểm soát tốt.
- Người có tiền sử dị ứng nặng với chất liệu làm kính (ví dụ: silicone) hoặc với các thành phần có trong dung dịch ngâm rửa, bảo quản kính (đặc biệt là các chất bảo quản).
- Người thường xuyên làm việc trong môi trường có nhiều khói bụi, hóa chất độc hại, hơi nóng mà không có biện pháp bảo vệ mắt đầy đủ và phù hợp. Lens có thể giữ lại các tác nhân này trên bề mặt mắt, tăng nguy cơ kích ứng và tổn thương.
- Người không có khả năng hoặc không sẵn lòng tuân thủ một cách nghiêm ngặt các quy trình vệ sinh, bảo quản kính hàng ngày. Nếu bạn quá bận rộn, hay quên, hoặc cảm thấy việc chăm sóc kính quá phiền phức, thì kính gọng có lẽ là lựa chọn an toàn hơn.
- Trẻ em và thanh thiếu niên: Mặc dù có thể đeo lens dưới sự chỉ định của bác sĩ, nhưng cần có sự đồng ý, hướng dẫn và giám sát chặt chẽ từ phụ huynh để đảm bảo các em tuân thủ đúng quy trình vệ sinh và sử dụng an toàn.
Kết luận
Trên đây là tất cả những thông tin chi tiết Coolmate cung cấp về kính áp tròng. Lens không chỉ cải thiện thị lực mà còn mang lại tính thẩm mỹ, sự tự tin và tiện lợi cho một lối sống năng động. Tuy nhiên, để đảm bảo sự thoải mái và an toàn, bạn cần hiểu rõ về sản phẩm mình sử dụng, chọn loại kính phù hợp với mắt và nhu cầu cá nhân, cũng như tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc vệ sinh, thời gian sử dụng và bảo quản.
Đừng quên tiếp tục theo dõi CoolBlog để khám phá thêm nhiều kinh nghiệm hay ho về chăm sóc sức khoẻ và làm đẹp cho phái mạnh bạn nhé!
