Các loại chấn thương thường gặp trong bóng đá và cách phòng tránh

Mỗi trận đấu bóng đá đều tiềm ẩn nguy cơ chấn thương cho cầu thủ. Chấn thương trong bóng đá không thể hoàn toàn tránh khỏi nhưng có thể giảm thiểu thông qua việc nâng cao ý thức và thực hiện các biện pháp phòng tránh.

Trong bài viết này, hãy cùng Coolmate tìm hiểu rõ hơn về các loại chấn thương thường gặp trong bóng đá và cách phòng tránh chúng hiệu quả nhất nhé! 

Các loại chấn thương thường gặp trong bóng đá

Chấn thương trong bóng đá rất đa dạng và phức tạp. Dưới đây là những loại chấn thương phổ biến mà cầu thủ thường gặp trong quá trình thi đấu và tập luyện.

Bong gân mắt cá chân

Bong gân mắt cá chân là một trong những chấn thương phổ biến nhất trong bóng đá

Bong gân mắt cá chân là một trong những chấn thương phổ biến nhất trong bóng đá, xảy ra khi các dây chằng xung quanh khớp mắt cá chân bị kéo căng quá mức hoặc bị rách.

Triệu chứng: Cảm giác đau nhói ở mắt cá chân ngay lập tức sau khi xảy ra sự cố. Vùng bị tổn thương sẽ sưng lên, có thể xuất hiện bầm tím và hạn chế khả năng di chuyển của bàn chân.

Nguyên nhân gây ra: Nguyên nhân chính dẫn đến bong gân mắt cá chân thường là do sự vận động mạnh mẽ, đặc biệt trong những pha chạy nhanh hoặc khi nhảy lên. Sự yếu đuối của dây chằng xung quanh mắt cá chân cũng góp phần làm tăng nguy cơ chấn thương.

Chấn thương đầu gối

Đầu gối là một trong những vị trí dễ bị tổn thương nhất trong bóng đá

Chấn thương đầu gối là một trong những loại chấn thương nghiêm trọng trong bóng đá, do khớp gối phải chịu áp lực lớn và thực hiện nhiều chuyển động phức tạp (xoay, vặn, gập, duỗi) ở tốc độ cao.. Các chấn thương tại đây thường bao gồm rách dây chằng (đặc biệt là dây chằng chéo trước) và rách sụn chêm.

Triệu chứng: Cảm giác đau đớn ở đầu gối, kèm theo sưng và cảm giác không vững khi di chuyển. Nhiều cầu thủ còn nghe thấy tiếng “rắc” khi chấn thương xảy ra.

Nguyên nhân gây ra: Chấn thương đầu gối thường xảy ra do các hoạt động như quay trở lại, dừng lại hoặc nhảy lên. Những tình huống va chạm mạnh với đối thủ cũng dễ dẫn đến chấn thương này.

Chấn thương cơ vùng đùi sau (hamstring)

Chấn thương cơ hamstring thường xảy ra ở các cầu thủ chạy tốc độ cao

Cơ hamstring, nằm ở mặt sau đùi, có chức năng chính là duỗi hông và gập gối. Chấn thương cơ hamstring xảy ra khi các sợi cơ này bị kéo căng quá mức hoặc bị rách do hoạt động quá tải, đột ngột.

Triệu chứng: Người bị chấn thương sẽ cảm thấy đau nhói ở phía sau đùi, có thể dẫn đến cảm giác căng cứng và không thể duỗi thẳng chân.

Nguyên nhân gây ra: Chấn thương này thường xảy ra khi cầu thủ chạy với tốc độ cao hoặc thực hiện cú sút mạnh mẽ mà không có sự khởi động đầy đủ. Sự thiếu linh hoạt và sức mạnh của cơ bắp cũng là nguyên nhân chính.

Đau thắt lưng cột sống

Đau lưng là một vấn đề phổ biến ở các cầu thủ bóng đá, có thể ảnh hưởng đến hiệu suất thi đấu

Đau thắt lưng cột sống là một vấn đề thường gặp ở các cầu thủ bóng đá, do tính chất vận động đặc thù của môn thể thao này, bao gồm các động tác xoay người, cúi gập, bật nhảy và va chạm liên tục.

Triệu chứng: Người bị chấn thương thường có cảm giác đau nhức ở vùng lưng dưới, có thể lan xuống chân và gây khó khăn trong việc cử động.

Nguyên nhân gây ra: Chấn thương cột sống có thể xuất phát từ việc thực hiện các động tác mạnh mà không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, hoặc ngồi sai tư thế trong thời gian dài.

Viêm gân Achilles

Viêm gân Achilles 

Viêm gân Achilles là tình trạng viêm, sưng và đau của gân Achilles, gân lớn nằm ở phía sau cổ chân, nối cơ bắp chân (cơ dép và cơ bụng chân) với xương gót.

Triệu chứng: Người bị viêm gân Achilles sẽ cảm thấy đau nhói ở gót chân, đặc biệt là khi đi bộ hoặc chạy.

Nguyên nhân gây ra: Chấn thương này thường liên quan đến việc tập luyện quá mức mà không có thời gian phục hồi hợp lý, hoặc do mang giày không phù hợp trong quá trình thi đấu.

Gãy xương

Gãy xương có thể khiến cầu thủ phải nghỉ thi đấu dài hạn

Gãy xương là một chấn thương nghiêm trọng, xảy ra khi xương bị nứt hoặc vỡ hoàn toàn do lực tác động mạnh, thường gặp trong các môn thể thao có tính đối kháng và va chạm cao như bóng đá. Trong bóng đá, gãy xương có thể xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau, nhưng thường gặp nhất là ở chân (xương ống chân, xương mác, xương bàn chân, xương ngón chân), tay (xương cẳng tay, xương bàn tay, xương ngón tay) và xương đòn.

Triệu chứng: Triệu chứng bao gồm đau nhức dữ dội tại vị trí gãy xương, khu vực bị thương có thể sưng lên và biến dạng.

Nguyên nhân gây ra: Chấn thương này thường xảy ra do va chạm mạnh với đối thủ hoặc khi cầu thủ ngã xuống mặt đất với lực lớn.

Nguyên nhân dẫn đến chấn thương

Chấn thương trong thể thao nói chung và trong bóng đá nói riêng có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Chúng được chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân bên trong (liên quan đến bản thân cầu thủ) và nguyên nhân bên ngoài (liên quan đến yếu tố môi trường, điều kiện thi đấu).

Nguyên nhân bên trong

Nguyên nhân bên trong xuất phát từ chính thể trạng và đặc điểm cơ thể của cầu thủ

• Thể trạng: Một cầu thủ có thể trạng yếu, cơ bắp chưa phát triển đủ mạnh hoặc sự linh hoạt kém sẽ có nguy cơ chấn thương cao hơn. 
• Tiền sử chấn thương: Nếu một cầu thủ từng bị chấn thương, khu vực đó sẽ trở nên nhạy cảm hơn và dễ tái phát khi phải chịu tác động mạnh. 
• Cấu trúc cơ thể: Một số cầu thủ có cấu trúc xương khớp không phù hợp cho các động tác cường độ cao, như bàn chân bẹt hay lệch trục xương khớp gối, làm tăng nguy cơ chấn thương khi chạy nhảy, xoay người hoặc tiếp đất.
• Giới tính: Các nghiên cứu cho thấy nữ cầu thủ có nguy cơ chấn thương dây chằng chéo trước cao hơn nam giới do sự khác biệt về cấu trúc xương chậu, góc nghiêng khớp gối và nồng độ hormone.
• Tuổi tác: Cầu thủ trẻ có hệ xương chưa phát triển hoàn thiện, trong khi cầu thủ lớn tuổi lại có nguy cơ bị thoái hóa khớp và giảm độ dẻo dai của dây chằng. 

Nguyên nhân bên ngoài

Nhóm nguyên nhân bên ngoài liên quan đến môi trường thi đấu và cách cầu thủ tham gia vào trận đấu

• Khởi động không kỹ: Khởi động giúp cơ bắp, dây chằng và khớp sẵn sàng cho các hoạt động mạnh mẽ trong trận đấu. Nếu không khởi động đầy đủ, cơ thể dễ bị co cứng, làm tăng nguy cơ căng cơ, rách dây chằng hoặc bong gân khi di chuyển đột ngột.
• Kỹ thuật chơi bóng chưa đúng: Nếu cầu thủ thực hiện sai kỹ thuật khi sút bóng, bật nhảy, tiếp đất hoặc xoay người, nguy cơ chấn thương sẽ tăng lên đáng kể. 
• Va chạm với đối thủ: Bóng đá là môn thể thao đối kháng, do đó va chạm với cầu thủ khác là điều không thể tránh khỏi. Những cú va chạm mạnh có thể gây ra chấn thương từ nhẹ như bầm tím, trầy xước đến nghiêm trọng như gãy xương, trật khớp hoặc chấn động não.
• Sân bãi và điều kiện thời tiết: Mặt sân cỏ không bằng phẳng, quá cứng hoặc quá trơn có thể khiến cầu thủ dễ bị trượt ngã, dẫn đến bong gân hoặc chấn thương đầu gối. Thời tiết quá nóng có thể gây mất nước, chuột rút, trong khi trời lạnh làm giảm độ dẻo dai của cơ bắp, tăng nguy cơ rách cơ hoặc căng cơ.
• Dinh dưỡng không đầy đủ: Cơ thể cầu thủ cần đủ chất dinh dưỡng để duy trì sức mạnh cơ bắp, xương khớp và sự bền bỉ. 
• Nghỉ ngơi không hợp lý: Việc thi đấu và tập luyện quá sức mà không có thời gian hồi phục đầy đủ có thể khiến cơ bắp và dây chằng bị quá tải, làm tăng nguy cơ chấn thương do mệt mỏi tích lũy. 

Sơ cứu chấn thương ban đầu

Khi gặp chấn thương trong thể thao, việc sơ cứu kịp thời và đúng cách có thể giúp giảm đau, hạn chế tổn thương lan rộng và tăng tốc độ hồi phục. 

Hướng dẫn chi tiết các bước sơ cứu ban đầu

Nguyên tắc R.I.C.E là phương pháp sơ cứu phổ biến, giúp xử lý chấn thương phần mềm như bong gân, căng cơ hoặc bầm tím một cách hiệu quả.

Rest (Nghỉ ngơi)

Ngay khi bị chấn thương, cầu thủ cần dừng mọi hoạt động để tránh làm tổn thương nghiêm trọng hơn. 

Hạn chế mọi vận động ngay lập tức là điều cần làm đầu tiên

Nghỉ ngơi giúp cơ, dây chằng và khớp giảm bớt áp lực, hạn chế sưng viêm và tránh làm vết thương trở nên tồi tệ hơn. Nếu tiếp tục vận động khi chấn thương chưa được kiểm soát, nguy cơ tổn thương kéo dài hoặc tái phát sẽ tăng cao.

Ice (Chườm lạnh)

Chườm đá vào vùng bị thương là một phương pháp hiệu quả để giảm sưng và đau

Chườm đá vào vùng bị thương trong 15–20 phút mỗi lần, cách nhau khoảng 2–3 giờ trong 48 giờ đầu tiên sau chấn thương. Đá lạnh giúp giảm sưng, đau và viêm bằng cách làm co mạch máu. Tuy nhiên, không nên đặt đá trực tiếp lên da mà nên quấn vào khăn để tránh gây bỏng lạnh.

Compression (Băng ép)

Dùng băng thun hoặc băng y tế để quấn nhẹ quanh vùng bị thương nhằm hạn chế sưng tấy

Băng ép giúp kiểm soát tình trạng viêm, nhưng không nên quấn quá chặt vì có thể gây cản trở lưu thông máu. Nếu cảm thấy tê, nhức hoặc vùng da chuyển màu tím tái, cần nới lỏng băng ngay lập tức.

Elevation (Nâng cao)

Đặt vùng bị thương cao hơn tim, chẳng hạn như gác chân lên gối hoặc đệm khi nằm xuống. Việc nâng cao giúp giảm lưu lượng máu dồn về khu vực bị thương, nhờ đó giảm sưng và đau hiệu quả.

Tầm quan trọng của sơ cứu đúng cách và kịp thời

Sơ cứu ngay lập tức giúp hạn chế tổn thương lan rộng, giảm nguy cơ biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục

Nếu không xử lý đúng cách, vết thương có thể trở nên nghiêm trọng hơn, gây ảnh hưởng lâu dài đến khả năng vận động. Việc áp dụng nguyên tắc R.I.C.E đúng cách trong giai đoạn đầu giúp kiểm soát triệu chứng và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hồi phục tiếp theo.

Khi nào cần đến bác sĩ?

Mặc dù nhiều chấn thương nhẹ có thể tự hồi phục với biện pháp sơ cứu tại chỗ, nhưng có những trường hợp cần được bác sĩ can thiệp:

• Cơn đau trở nên dữ dội hơn sau vài giờ hoặc vài ngày.
• Vùng bị thương sưng to, bầm tím lan rộng hoặc có dấu hiệu biến dạng.
• Không thể cử động hoặc chịu trọng lượng lên vùng bị thương.
• Nghe thấy âm thanh "rắc" khi chấn thương xảy ra, có thể là dấu hiệu của gãy xương hoặc đứt dây chằng.
• Xuất hiện tê bì, mất cảm giác hoặc lạnh bất thường ở vùng bị thương.

Gặp bác sĩ để được tư vấn khi bị chấn thương

Cách phòng tránh chấn thương trong bóng đá

Phòng tránh chấn thương trong bóng đá là nhiệm vụ quan trọng mà tất cả các cầu thủ cần chú ý. Dưới đây là một số biện pháp hữu ích để bảo vệ bản thân khỏi những chấn thương không mong muốn, hãy cùng lưu ý nhé: 

Khởi động kỹ

Khởi động là bước quan trọng giúp cơ thể sẵn sàng cho những hoạt động cường độ cao

Các bài tập khởi động giúp tăng nhiệt độ cơ thể, cải thiện tuần hoàn máu, nâng cao độ linh hoạt của cơ, khớp và dây chằng, từ đó giảm nguy cơ chấn thương. Một bài khởi động hiệu quả nên bao gồm:

• Bài tập giãn cơ động: Xoay khớp cổ chân, đầu gối, hông, vai để tăng phạm vi chuyển động.
• Bài tập làm nóng cơ bắp: Chạy bước nhỏ, nâng cao đùi, bật nhảy nhẹ giúp tăng nhịp tim.
• Bài tập mô phỏng động tác trong bóng đá: Chạy nước rút, đổi hướng, dứt điểm để cơ thể làm quen với cường độ vận động.

Sử dụng trang thiết bị bảo hộ

Đầu tư vào trang thiết bị bảo hộ như băng bảo vệ, nón bảo hiểm và giày phù hợp không chỉ giúp bạn an toàn mà còn nâng cao hiệu suất thi đấu

Trang thiết bị phù hợp giúp bảo vệ cơ thể khỏi những chấn thương không đáng có. Một số dụng cụ cần thiết trong bóng đá bao gồm:

• Băng bảo vệ và nẹp hỗ trợ: Giúp cố định cổ chân, đầu gối, hạn chế chấn thương do va chạm hoặc chuyển động sai tư thế.
• Giày bóng đá phù hợp: Lựa chọn giày có kích cỡ vừa vặn, đinh giày phù hợp với loại sân thi đấu (cỏ nhân tạo, cỏ tự nhiên hay sân đất). Giày không phù hợp có thể gây trượt ngã, bong gân hoặc đau nhức bàn chân.
• Bọc ống đồng: Giảm tác động của cú sút hoặc va chạm với đối thủ, bảo vệ xương ống đồng khỏi chấn thương.

Chơi bóng đúng kỹ thuật

Thực hiện đúng kỹ thuật không chỉ giúp cải thiện hiệu suất thi đấu mà còn giảm thiểu nguy cơ chấn thương

Một số kỹ thuật quan trọng bạn cần lưu ý:

• Kỹ thuật chạy và đổi hướng: Tránh phanh gấp hoặc đổi hướng đột ngột, dễ gây căng cơ hoặc tổn thương dây chằng.
• Kỹ thuật tiếp đất: Khi bật nhảy tranh bóng, cần tiếp đất bằng cả bàn chân và giữ thăng bằng để tránh chấn thương đầu gối, cổ chân.
• Kỹ thuật tắc bóng: Hạn chế vào bóng bằng hai chân hoặc từ phía sau, dễ gây chấn thương nghiêm trọng cho cả hai bên.
• Kiểm soát bóng tốt: Giảm thiểu các pha xử lý lỗi dẫn đến va chạm hoặc mất thăng bằng.

Tập luyện thể lực

Một cơ thể khỏe mạnh và dẻo dai giúp cầu thủ chịu được áp lực vận động cường độ cao mà không bị chấn thương. Chương trình tập luyện thể lực nên bao gồm:

• Bài tập tăng cường cơ bắp: Squat, lunges, plank giúp tăng sức mạnh cơ chân, cơ bụng và cơ lưng, hỗ trợ chuyển động linh hoạt hơn.
• Bài tập sức bền: Chạy bền, HIIT giúp cải thiện thể lực tổng thể, giảm mệt mỏi nhanh chóng.
• Bài tập thăng bằng và phối hợp: Nhảy dây, tập với bóng Bosu giúp cải thiện khả năng kiểm soát cơ thể khi di chuyển trên sân.

Chế độ sinh hoạt

Ngủ từ 7–9 tiếng mỗi đêm giúp cơ thể hồi phục tốt hơn, giảm nguy cơ chấn thương do mệt mỏi hoặc suy giảm phản xạ

Chế độ ăn uống khoa học, giàu dinh dưỡng và giấc ngủ đủ giấc đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và phát triển cơ thể. 

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm các vấn đề như thoái hóa khớp, mất cân bằng cơ bắp hoặc bệnh lý tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến khả năng thi đấu. Cầu thủ nên thực hiện:

• Đánh giá thể lực tổng quát: Kiểm tra tim mạch, hô hấp, cơ xương khớp định kỳ.
• Kiểm tra chấn thương cũ: Đánh giá mức độ hồi phục của các chấn thương trước đó, tránh tái phát.
• Thăm khám khi có dấu hiệu bất thường: Nếu cảm thấy đau kéo dài hoặc có dấu hiệu suy giảm phong độ, cần gặp bác sĩ để kiểm tra kịp thời.

Lắng nghe cơ thể

Không nên cố gắng quá sức khi cảm thấy đau hoặc mệt mỏi. Cơ thể của bạn sẽ đưa ra những tín hiệu để cảnh báo khi cần nghỉ ngơi, hãy tôn trọng chúng để bảo vệ sức khỏe của mình.

• Không thi đấu khi có dấu hiệu đau hoặc mệt mỏi quá mức: Đau là tín hiệu cảnh báo của cơ thể, nếu bỏ qua có thể dẫn đến chấn thương nghiêm trọng hơn.
• Hồi phục đầy đủ sau mỗi trận đấu: Nghỉ ngơi và hồi phục là điều cần thiết để cơ bắp và khớp trở lại trạng thái tốt nhất trước khi tiếp tục tập luyện.

Không nên tập quá sức

Kết luận

Trong bóng đá, những chấn thương không thể tránh khỏi nhưng hoàn toàn có thể giảm thiểu bằng sự chuẩn bị kỹ càng và ý thức tự bảo vệ bản thân. Hãy nâng cao ý thức phòng tránh chấn thương khi chơi bóng đá, nhớ rằng việc chăm sóc sức khỏe của bản thân chính là chìa khóa để bạn có thể theo đuổi đam mê của mình một cách lâu dài nhé. Và đừng quên tiếp tục theo dõi CoolBlog để khám phá thêm nhiều kinh nghiệm hay ho về chăm sóc sức khoẻ và làm đẹp cho phái mạnh bạn nhé!